אפיסטמופוליטיקה - Epistemopolitics
קרוב משפחה מבוגר אושפז בבית חולים לכמה ימים. לפני שחרורו שאל אותו אח סיעודי חובש כיפה לשם משפחתו. כאשר נענה בשם מעוברת, שאל לשם המשפחה המקורי ואז הוסיף ש״בן גוריון כפה עליכם להחליף את שמות משפחתכם״. כאשר נודע לו מקום מגוריו של קרוב המשפחה, ציין כי בסמוך למקום זה קבורים ילדים מ״פרשת ילדי תימן החטופים״.
בהרצאה ״הילד וידע״ (2011), פורש מילר את המאבק הפוליטי המתרחש בשדה החינוך המחפש לכפות על הילד זהות, למשל זאת הנקראת: לאום. השאלה היא אילו מסמני אדון יסמנו אותו. עבור הסובייקט, להשיג סימן הזדהותי, כרוך בהתענגות שחייבת להיות לא שלמה, לעבור אובדן, להשיג כריתה.
מילר קושר בין מסמן האדון-S1 שיכפה זהות על הילד לבין האובדן ההתענגותי אותו הוא מכנה כריתה.
אריק לוראן (1991) בהרצאה על סמינר 17, קושר את האובדן דווקא אל S2.
הוא אומר שעקבת ההתענגות הראשונה דוחפת לחיפוש אחריה, וההתקלות במסמן שני (S2) המצוי ב-אחר, היא שמביאה לאובדן מנה של התענגות. הרישום השני כרוך במה שהתחולל בעת הרישום של העקבה הראשונה, כשהסובייקט מחפש אובייקט אבוד.
מכל מקום, אנחנו יכולים לראות כי מדובר ברישום/עקבה/ כריתה והותרת חותם התענגותי בל יימחה באמצעות הזדהות ראשונית ועמוקה.
עובדה זו יכולה לשפוך אלומה של אור על שיח החרשים המתחולל בזירת המאבק הפוליטי.
באותה הרצאה, מסב לוראן את תשומת ליבנו לשיח הממשל הפרוידיאני.
מי שנמצא בעמדת המשילות יכול לתפקד רק אם התמקם במקום של האידיאל המצליח לקבץ לקבוצה אוסף של סובייקטים. הם מתקשרים אל אובייקט ההתענגות, אובייקט הדחף עליו הם מוותרים בהציבם אותו במקום של האידיאל (כאובייקט אגלמתי).
זהו שיח האדון שהוא למעשה הופעתו של הלא מודע (אובייקט התענגותי ייחודי המכוסה על ידי אובייקט אגלמתי).
אם נכנה את ההסכמה לויתור על אובייקט הדחף ומיקומו בעמדת האידיאל כאובייקט זוהר בשם: אהבה, נוכל להסיק שכאשר זוהרו של האובייקט במקום האידיאל הועם, הנכונות להקרבה מתפוגגת, או אולי נכון יותר לומר מותקת אל מקום אחר בו מוצב האידיאל.
כך נקבל את הפסקת ההתנדבות של הטייסים, החיילים והלוחמים ואת הרעיון של אי תשלום מיסים.
בסמינר 17 (1969) אומר לאקאן שהכניסה של S1 אל סוללת המסמנים, אותה הוא מכנה S2, מארגנת את ה-אחר בדיעבד כשדה של ידע. זה יוצר סובייקט. מילר (2011) מכנה ידע זה ״ידע-סמבלנט״ ובהשראת ההמצאה של פוקו ״ביופוליטיקה״, הוא קורא לקרב על מסמני האדון שתחת עוּלם יפול הסובייקט-ילד; אפיסטמופוליטיקה.
מכאן שהאח הסיעודי ״יודע״ שבן גוריון כפה שמות משפחה עבריים על נתיניו ובכך עקר אותם ממסורת אבותיהם, וכן, שהאחר המתענג של שלטון מפא״י חטף תינוקות ממוצא תימני.
אלו השמות הניתנים ל״כריתה״ האפיסטמופוליטית שאיתם עלינו איכשהו לחיות.
Lacan.J. (1969). The Other Side of Psychoanalysis.Norton.
Miller, J.A (2011). Psychoanalytical Notebooks, 24.
3. לוראן. א (1991). לאקאן והשיחים. תרגום מספרדית: מבל גרייבר וסרחיו מישקין.
Epistemopolitics السياسة المعرفية-——————— تم إدخال أحد أقاربي المسنين إلى المستشفى لبضعة أيام. قبل خروجه منها سأله ممرض يرتدي الكيباه[1] عن اسم عائلته. عندما أجاب بإسم معبرن (مقلوب للغة العبرية)، سأله عن اسم عائلته الأصلي ثم أضاف أن "بن غوريون أجبركم على تغيير كنياتكم". وحين علم بمحل إقامة قريبي،ذكر أن بالقرب من هذا المكان دُفن أطفال من "قضية الأطفال اليمنيين المخطوفين". في محاضرة "الطفل والمعرفة" (2011) يعرض ميلر النضال السياسي الذي يدور في حقل التربية والذي يسعى إلى فرض هوية على الطفل، مثلاً ما يسمى: القوميّة، والسؤال هو أي دوال سيّدة سوف يحمل. فيما يتعلق بالذات، فإن الحصول على علامة لتحديد الهوية مرتبط بتلذذٍ شرط أن يكون غير مكتمل، أن تمر بتجربة الفقدان، البتر. يربط ميلر بين دال السيد 1-S الذي يفرض هوية على الطفل والفقدان التلذذي الذي يسميه البتر. في المقابل يربط إيريك لوران (1991) في محاضرة عن السمينار ال17 الفقدان بِ S2. يقول إن أثر التلذذ الأوليدفع للبحث عنه، وأن التصادم مع الدال الثاني (S2)الموجود في- الآخر، هو الذي يؤدي إلى فقدان جرعة من التلذذ. يتضمن التسجيل الثاني ما حدث عندما تم تسجيل الحصر (inhibition) الأولي، عندما تبحث الذات عن موضوع (object)مفقود. على أي حال، يمكننا أن نرى أن الأمر يتعلق بالتسجيل / الحصر/ البتر وترك بصمة تلذذية لا تُمحى من خلال التماهي الاولي والعميق. يمكن لهذه الحقيقة أن تلقي الضوء على الحوار العقيم الذي يدور في ساحة النضال السياسي. في نفس المحاضرة، يلفت لوران انتباهنا إلى خطاب فرويد عن الحكم. لا يمكن لأي شخص في منصب الحاكم أن يقوم بعمله إلا إذا تموضع في مقام المثل الأعلى الذي ينجح في توحيد جمع من الذوات في مجموعة. يربطهم بموضوع التلذذ، موضوع الدافع الذي يتخلون عنه عندما يضعونه في مكان المثل الأعلى (كموضوع ثمين). هذا هو خطاب السيد الذي هو في الواقع ظهور اللا-شعور(موضوع تلذذيّ فريد مغطى بمضوع ثمين). إذا أطلقنا على الموافقة على التخلي عن موضوع الدافع وموضعه في موقع المثل الاعلى كشيء ساطع اسم: الحب، يمكننا أن نستنتج أنه عندما ينطفئ بريق الشيء في موقع المثل الاعلى، فإن الاستعداد للتضحية يتلاشى، أو ربما يكون الأصح أن نقول إنه يوجَّه إلى مكان آخر حيث المثل الأعلى. هكذا نحصل على توقف الطيارين والجنود والمحاربين عن التطوع وفكرة عدم دفع الضرائب. في السمينار17 (1967) يقول لاكان أن دخول S1 في مجموعة الدوال، التي يسميها S2، ينظم ال- آخر لاحقاً كمجال من المعرفة. وهذا يخلق ذاتاً. يسمي ميلر (2011) هذه المعرفة "المعرفة المجزوئة" وبالاستيحاء من اختراع فوكو "السياسة الحيوية"، هو يدعو إلى معركة على الدوال السيّدة التي ستسقط الذات-الطفل تحت عبئها؛ السياسة المعرفية. ومن هنا فإن الممرض "يعرف" أن بن غوريون فرض ألقابًا (أسماء عائلة) عبرانية على رعاياه وبالتالي اقتلعهم من تقاليد أسلافهم، وأيضاً أن الآخر المتلذذ من حكم مباي خطف أطفالاً من أصل يمني، وهذه هي الأسماء التي تُطلق على "البتر" السياسي المعرفي التي يجب أن نتعايش معها بطريقة أو بأخرى.
[1] قبعة يضعها الرجال اليهود المتدينون (المترجمة)
מבט נוסף
כשהטריטוריה של הממשי אינה משורטטת - حيث لا حدود مرسومة للواقعي
1. במאמר של אריק מרטי בלה מונד,[1] הוא גורס שהשפה של הג'יהדיסטים הופכת לשפה שהיא ההרס של כל שפה בהיותה שפה דוממת של הכחדה. בחסות "חופש הביטוי" אוניברסיטאות לא טרחו לומר דבר על הזוועות שביצע חמאס, והסבירו זאת על ידי כך שהם רוצים לקדם "חלופת רעיונות".[2] בדממה שלהם, שנועדה לאפשר את "החופש", הטבח של החמאס, הופך לנושא שאפשר לשוחח עליו, לרעיון, ללא גוף ממשי, שלמעשה מוחדר לשפה מחדש כחלק מהסדר הסמלי הישן והטוב. כשהממשי של הטבח אינו מקבל את המקום שלו, כשהוא איננו מסומן בשפה כחוצה גבול מסוים, ניתן לטשטשו ולמסכו באמצעות אידיאולוגיה של חופש.
2. השיח של החמאס משנה גם את השיח במדינת ישראל."לחסל את עזה" הופך למטבע לשון שניתן לאמרו, ההרג אינו מוקע. ממול, "מהנהר אל הים" זו הסיסמא שמתנגנת בהפגנות פרו פלסטיניות ברחבי העולם. כשאפשר לומר הכל, גם הקריאה למוות של חפים מפשע אינה מסומנת כגבול. בנרטיב הסמלי והדמיוני מסמן אחד מוביל לשני, יש "הצדקה" בין אירוע אחד למשנהו- כיבוש מצדיק רצח תינוקות. רצח תינוקות מכוון מצדיק הרג ילדים בעזה. בשדה הדמיוני והסמלי יש יחס בין המינים, והמינים האלו יכולים להיות גם שני עמים- ישראל ופלשתין. משכך, המשוועים לפרופורציה, דורשים את הקיום המוחלט של היחס המיני, של השוויון המוחלט, גם בחיים וגם במוות.
3. הניו יורק טיימס כותב על זה שהרפובליקנים מנסים "לנצל" את ההפגנות הפרו-פלסטיניות להעביר ביקורת על תנועת ה-[3] Woke כמעודדת אנטישמיות. מבחינה מסוימת, הרפובליקנים מזהים את האידיאולוגיה של ה"חופש" אליה שואפים חברי תנועת ה-woke נכונה כזהה לאידיאולוגיה של חמאס שמובילה לאנטישמיות. הלוגיקה שמבססת את האידיאולוגיה בין שתי התנועות (חמאס ו"'woke") אינה מאד שונה זו מזו; לפי לוגיקה זו כל תגובה של הקורבן מוצדקת על מנת להביא לצדק, שוויון. כדבריו של לאקאן ב"קאנט עם סאד": "השיח של הזכות להתענגות מציב בבירור את האחר כחופשי..." וזה נכון בין אם זה הישראלי, היהודי, או הגבר הלבן ההטרוסקסואלי.[4]
4. ההבדל המהותי בין התנועות הוא שחמאס לקחו את הלוגיקה הזאת עד להתענגות הסדיסטית ביותר: האיסלאם, הם טענו, נתן להם אישור לפעול כרצונם, כנגד הכובש הישראלי והרצון שלהם היה דחף מוות משולל כל רסן. למרבית הצער, גם היו תומכי woke ברחבי העולם שהתרגשו ואף צהלו מהמתקפה של חמאס כ"תנועת שחרור", מהופנטים על ידי האידיאולוגיה והדחף הסדיסטי שמשרת אותה. אחרים מסתובבים ברחבי ארה"ב מורידים את התמונות של החטופים שהודבקו ברחובות. הממשי של המוות, הרצח, החטיפה, האונס אינו מהווה גבול לחופש.
[1] אריק מרטי « Avec l’agression barbare du 7 octobre, le Hamas a rejoint le paradigme inauguré par Al-Qaida afermi et consolidé par l’Etat islamique» פורסם בלה מונד,
[2] https://fortune.com/2023/10/15/israel-hamas-war-poses-difficult-free-speech-moment-on-campuses/
[3] ליסה לרר ורבקה דייויס או'בריאן, https://www.nytimes.com/2023/11/01/us/politics/republicans-israel-war-protests-college-campuses.html. In Protests Against Israel Strikes, G.O.P. Sees ‘Woke Agenda’ at Colleges, פורסם בניו יורק טיימס, 1 בנובמבר.
[4] לאקאן, זאק ,Ecrits, עמ' 650.
1. يكتب آريك مارتي في مقالته في صحيفة Le Monde أن "لغة الجهاديين تتحول إلى لغة تدمر كل لغة أخرى، كونها لغة هلاك صامتة". تحت رعاية "حرية التعبير"، لم تكلف الجامعات نفسها عناء قول شيء عن الفظائع التي ارتكبتها حركة حماس، مفسّرة ذلك بتشجيع "تبادل للأفكار". في صمتها، الهادف لإتاحة "الحرية"، جعلت الجامعات من مذبحة حماس مسألة يمكن تداولها، فكرةً لا جسد حقيقي لها، تدخل اللغة كجزء من المنظومة الرمزية المريحة والمعتادة. عندما لا يجد واقعيُّ المذبحة مكانه، وعندما لا تُرمِّزهُ اللغة كتجاوز لحدود معينة، من الممكن طمسه وتغطيته بـ "أيديولوجية الحرية".
2. يغيّر خطاب حماس الخطاب في دولة إسرائيل أيضًا. أصبح "إمحوا غزة" تعبيرًا يجوز قوله. لا نسمع أي تنديد للقتل. وفي المقابل، "من البحر إلى النهر" هو الشعار الذي يُرفع في المظاهرات المؤيدة للفلسطينيين في العالم. عندما يجوز قول كل شيء، حتى النداء بقتل الأبرياء لا يعتبر حدًا. في السرد الرمزي والمخيالي، تؤدي كل دلالة إلى أخرى، هناك "تبرير" بين كل حدث وآخر - الاحتلال يبرر قتل الأطفال. قتل متعمّد للأطفال يبرر قتل الأطفال في غزة. في الحقل المخيالي والرمزي، هناك علاقة بين الجنسَين وبإمكان هذين الجنسين أن يكونا شعبين أيضًا: إسرائيل وفلسطين. لذلك يطالب المتعطّشون بالتناسب بوجود مطلق للعلاقة الجنسية، للمساواة المطلقة، في الحياة كما في الموت.
3. تقول صحيفة النيويورك تايمز أن الجمهوريين يحاولون "استغلال" الاحتجاجات المؤيدة للفلسطينيين لانتقاد حركة الـ Woke كونها تشجع معاداة السامية. يمكننا القول أن الجمهوريين يرون بإيديولوجية "الحرية" التي يطمح إليها أعضاء حركة الـ Woke، مماثلة لإيديولوجية حماس التي تؤدي إلى معاداة السامية. المنطق القابع في أساس الأيديولوجيتين اللتان تربطان بين الحركتين (حماس و"Woke") لا يختلف كثيراً بينهما. وفقًا لهذا المنطق، فإن كل رد فعل للضحية مبرَّر، وذلك بغية تحقيق العدالة والمساواة. كما يقول لاكان في "كانط مع الماركيز دي ساد": "ان خطاب الحق في التلذذ يموضع الآخر بوضوح كحّر..." وهذا صحيح سواء كان هذا إسرائيليًا، أو يهوديًا، أو رجلًا أبيض مغاير الجنس.
4. الفرق الأساسي بين الحركتين هو أن حماس أخذت هذا المنطق إلى أقصى درجاته سادية، مدّعية أن الإسلام يصادق لهم على التصرف كما يحلو لهم، ضد المحتل الإسرائيلي، ورغبتهم كانت دافعًا جامحًا للموت. للأسف، فهناك داعمي Woke في جميع أنحاء العالم، ممن تحمّسوا، بل وفرِحوا، بهجوم حماس باعتبارها "حركة تحرير"، مخدَّرين بالأيديولوجية والدافع السادي الذي يخدمها. آخرون يتجولون في الولايات المتحدة ويزيلون صور المختطفين التي كانت معلقة في الشوارع، فواقعي الموت والقتل والاختطاف والاغتصاب ليس حداً للحرية.
דיאלוג כתיבה (בין מפגשים) בנושא ׳כולנו בשלולית דם׳ - حوار مكتوب (بين اللقاءات) حول موضوع "كلنا في بركة من الدماء"
מחשבות, שעות אחדות לפני הפגישה עם מ׳:
שם, באירופה, יש אנשים זקופים. שום מפגש עם נציגי חוק מאיימים או תקלות החיים לא מכופף אותם. אם כך, היתכן כי האנטישמיות, היא על שום שהורדנו ראש, ש״נתפסנו״ בעליבות ובפחד? האם יתכן שהקול הקורא לעולם לאשר אותנו, ההסברה, הבקשה להקלה ולהבנה הנם הצהרת קורבנות? שהרי המזוכיזם עלול לייצר סאדיזם בהיות הוא זה שמביים את המשחק. הם, חמאס, זקפו ראש, הנחיתו מכה, הם גיבורי השעה, ואז פרץ הגל הפרו-פלסטיני. האהדה למי שמפסיק התקרבנות היא עצומה. כשפועלים כ״חזק״ ישנו הד והזדהות. עם זאת, קיים הבדל בין הזחיחות של הבורים, קידוש האדמה על פני החי, לבין נחישות ותקיפות התודעה - יש הבדל איך מנהלים את דחף המוות: כפעולת מוות או כמרכיב בחשיבה.
מ׳ איבדה גיס. הוא היה אחד מתאומים זהים. שניהם לחמו בשביעי. אחד דימם למוות ללא חילוץ. אחיו שנושא שכפול מדויק של אותו הקלסטרון נשאר כעד לחיים שמצווה כל מי שמת. היא חוזרת ומספרת: העצב והבכי שרים קינה יומית בבית, כמעט אמצעי פיקוח שסבל החיים לא ירפא.
מ׳ כותבת: הקורבן שמחזיק חזק כל כך את אשמתו בלי אחריות לדבר רע - הוא זה שלקח את הבורות, ובחוכמתו יצר מפלצת. המקרבן, הוא הנבחר התורן. לא צריך לאמת היום שום אמירה. קידוש הקורבנות והשקר תמיד יבואו יחד כי אי אפשר להתקרבן לעולמי עד בליל שקר שרע לי.
הכל אישי, דאגה תמיד ודמעה.
מחשבות אחרי מה שמ׳ כתבה:
כולם מושיטים ידיים לקחת חלק בזוועה. פסיכולוגים התנפלו על המפונים ועל המשפחות מוכות האובדן. התנהלו קרבות על התנדבויות. אנשים מבקרים ב׳כיכר החטופים׳ כדי להרגיש, להצליח לדמוע, לומר שזה קרה גם להם, אפילו שלהם לא קרה. זה אפילו לא קרה ל״עם״ - אין עם; יש אנשים, יחידים וקבוצות, שגרים בגטו הזה ושונאים אחד את השני כשאין טילים בשמים. האירוע שקרה, ויומיומיות ההלוויות וזעקות הכאב שלמי ששלחו בן ולא שב, כל אלה לא שלנו. האמפתיה, הצער עליהם, המשאלה העמוקה שהלוואי ולא היה קורה מבקרים אצלנו ועם זאת זה לא הכאב שלנו - הוא שלהם. אין היום את האחד החכם שיבוא ויטען לאקט הנכון, אין פה חניבעל כזה. אין נביא - רק מתנבאים. ואין גם אמיץ אחד שישלם בחייו כדי להרוג, כי לא הורגים, כי משאלות רצח הן בגדרות הפנטזיה ותו לא. נותר אולי רק לחשוב מחשבות, חדשות, לזעזע ולהסתכן באמירות לא יפות ולא מקובלות, להוקיע את השררה מבפנים, שררת השפה המצטמקת, שררת רודנות האדונים הכל כך מאלחשת. להיות המורד האלמוני מככר טיין אן מן שניצב כנגד כל זרם והידבקות הזדהותית. להיות נאמן לחתרנות.
על כך מ׳ מגיבה: לא יכולה להתעלם מכרונולוגיית האירועים (כי כזו אני) - מה שנכתב פה, ומה שבאותה העת: ׳כולנו בשלולית דם׳ - כך כתבת לי במדויק! כולנו יחידים בגטו הזה שטבע בדם.
אני משיבה בדברים וחותמת: יש עוד הרבה לאבד ויש הרבה ללמוד שאין טעם לחיים - החיים הם הטעם.
והיא עונה: אי אפשר להיות קורבן בלי להיות אשם ואף פעם כמובן לא לקחת אחריות.
על המענה שלה אני מהרהרת: בערב הראשון של האזעקות הכלבה ברחה. במשך ארבע שעות חיפשתי אותה ברחובות השוממים וקראתי בשמה. כבר כמעט לא יכולתי לדרוך ובשמים עפו טילים. לא חשתי כל פחד ולא שעיתי לכאב. ארבע שעות וכלום. האם ללכת לישון עכשיו, הרבה אחרי חצות, כשהיא שם אובדת מבוהלת מבועתת. פרסמתי מודעות באתרים, עם תמונות שלה. למחרת קיבלתי הודעה שנראה לה שזו היא. ביקשתי שתצלם והנה היא בחצר בית במרחק מאות מטרים. היא נחתה שם באפס כוחות, כריות רגליה קרועות מרב ריצה. כמו התאום החי על המת היא חזרה, כמו שיבת המתים, כמו החזרת הנשמה. כשהיא חזרה התחיל מעין אבל על קץ האבל...
أفكار، ساعات قليلة قبل اللقاء مع م:
هناك، في أوروبا، يوجد أناس منتصبوالقامة. لا ينحنون أمام تهديد أي ممثل للقانون أوأمام نكسات الحياة. إذا كان الأمر كذلك، فهل من الممكن أن يكون سبب معاداة السامية هو أننا أحنينا رؤوسنا، أو أننا "أُخذنا على حين غرة" في البؤس والخوف؟ هل هناك احتمال أن يكون الصوت الذي ينادي العالم مطالبًا إياه أن "يوافق" على وجودنا وهل التفسير وطلب التخفيف عنا وتفهمنا ما هم إلا إقرارًا بكوننا ضحايا؟ فالمازوشية قد تُولّد السادية لأنها هي التي تدير اللعبة. هم، حماس، قد رفعوا رؤوسهم، ووجهوا ضربتهم، هم أبطال الساعة، ثم اندلعت الموجة المؤيدة للفلسطينيين. إن التعاطف مع أولئك الذين يتوقفون عن لعب دور الضحية هائل. عندما تتصرف كـ "قوي"، تلاقي صدى وتماهٍ. ولكن هناك فرق بين غرور الجهلة، وتقديس الأرض أكثر ممن يعيش عليها، وبين عزيمة الوعي وثباته- هناك فرق في كيفية إدارة دافع الموت: كفعل موت أو كجزء من الفكر.
فقدت م صهرًا لها. لقد كان أحد توأمين متطابقين. شارك كلاهما في القتال في السابع. نزف أحدهم حتى الموت دون أن يتمكن أحد من تخليصه. أخوه الذي يحمل نسخة طبق الأصل من ملامحه بقي كشاهد على الحياة التي يأمرنا بها كل من يموت. تكرر وتقول: يغني الحزن والبكاء رثاء يومي في المنزل، وكأنهما يراقبان معاناة الحياة لئلا تشفى.
تكتب م: الضحية الذي يتمسك بذنبه بشدة دون أن يكون مسؤولاً عن أي شيء سيء – هو ذاته الذي أخذ الجهل، وبحكمته خلق وحشًا. المضحي هو المناوب المختار. ليس هناك حاجة اليوم للتحقق من صدق أي مقولة. إن تقديس الضحايا والكذب سيكونان دائمًا مجتمعان لأنه من المستحيل لعب دور الضحية إلى الأبد دون أن أكذب بأن أحوالي سيئة.
كل شيء شخصي، قلق دائم ودموع.
أفكار بعد ما كتبته م:
يمد الجميع يده للمشاركة في الفظاعة. انقض الاختصاصيون النفسيون على الأشخاص الذين تم إجلاؤهم وعلى العائلات الثكلى. دارت معارك على عمليات التطوع. يزور الناس "ساحة المخطوفين" ليشعروا، ليتمكنوا من ذرف الدموع، ليقولوا إن ما حدث قد حدث لهم أيضًا، مع أنه لم يحدث لهم. لم يحدث حتى لـ "الشعب" - لا يوجد شعب؛ هناك أشخاص وأفراد وجماعات يعيشون في هذا الغيتو ويكرهون بعضهم البعض عندما لا تكون هناك صواريخ في السماء. إن الحدث الذي حدث، ويومية الجنازات، وصرخات الألم ممن أرسلوا ابنًا ولم يعد، كل هذا ليس لنا. التعاطف، والحزن عليهم، والتمني العميق لو أن كل هذا لم يحدث يأتونا، ومع ذلك فإن هذا ليس ألمنا - إنه ألَمهم. لا يوجد اليوم ذلك الشخص الذكي الذي سيأتي ويجادل من أجل الفعل الصحيح، لا يوجد مثل هانيبال هنا. لا يوجد نبي – نبوءات فقط. وليس هناك شخص شجاع واحد يدفع حياته ثمنا للقتل، لأننا لا نقتُل، لأن أمنيات القتل محصورة في عالم الخيال لا أكثر. ربما كل ما تبقى هوالتفكير في أفكار جديدة، والزعزعة والمجازفة بتصريحات غير مستحبة وغير مقبولة، وإدانة السيادة من الداخل، سيادة اللغة الآخذة في الانكماش، سيادة طغيان الأسياد المنهكة للغاية. أن تكون المتمرد المجهول من ميدان تيان آن مان الذي وقف بمواجهة كل تيار وكل ارتباط تماهيّ. أن تكون مخلصًا للعصيان.
على هذا تجيب "م": "لا أستطيع تجاهل التسلسل الزمني للأحداث (لأن هذه هي أنا) - ما كتب هنا، وما كتب في ذلك الوقت: "نحن جميعًا في بركة من الدماء" - هذا ما كتبتِه لي بالضبط! نحن جميعًا أفراد في هذا الغيتو الغارق في الدماء.
أرد بهذه الكلمات وانهي الحديث: لايزال هناك الكثير لنخسره وهناك الكثير لنتعلمه، أنه لا فائدة من الحياة - الحياة هي الهدف.
وتجيب: لا يمكن أن تكون ضحية دون أن تكون مذنباً وبالطبع ألا تتحمل المسؤولية أبداً.
تمعنت في إجابتها: في الليلة الأولى من صفارات الإنذار،هربت الكلبة بعيدًا. بحثت عنها لمدة أربع ساعات في الشوارع الخاوية وناديتها باسمها. كنت تقريبًا غير قادرة على المشي أكثر وكانت الصواريخ تتطاير في السماء. لم أشعر بأي خوف ولم أشعر بأي ألم. أربع ساعات ولا شيء. هل آوي إلى الفراش الآن، بعد منتصف الليل بوقت طويل، وهي ما زالت هناك ضائعة، خائفة، مرعوبة. نشرت إعلانات على مواقع الإنترنت مع صور لها. وفي اليوم التالي تلقيت رسالة تقول انها تعتقد أنها هي. طلبت منها أن تلتقط صورة وها هي في ساحة منزل يبعد مئات الأمتار. لقد وصلت خائرة القوى، وتمزقت وسادات قدميها بسبب الركض. مثل التوأم الحي على الميت، عادت، مثل عودة الأموات، مثل عودة الروح. وعندما عادت بدأ نوع من الحداد على نهاية الحداد...
התאגדות סביב S1 למשל, דמוקרטיה -الانتظام حول S1، الديمقراطية على سبيل المثال
המסמן התעוררות תופס להערכתי משהו מהמַעֲבָר בחברה האזרחית בישראל מלוגיקה פאלית ללוגיקה של לא-הכל. התעוררות שיש בה מן הטראומה, ואשר הביאה איתה שתי תופעות המתרחשות במקביל, אותן אנסה להבין באמצעות הרצאתו של פביאן נפרסטק, שהתקיימה בסמינר השדה הפרוידיאני[1] בישראל במאי 23.
האחת בולטת דרך הקושי, או שיש לומר חוסר היכולת, להעמיד מנהיגים-פוליטיקאים שיוכלו לשאת על גבם את הנדרש לניהול המשבר; המאבק; הקואליציה. לא נראה שהקושי טמון במחסור באנשים שיהיו מספיק איכותיים וכריזמטיים. נפרסטק הדגיש את אפיוני התקופה ככאלה לפיהם כל אחד בוחר לפי טעמו, בהתאם להתענגות הפרטית שלו, כשהאובייקט a קטנה נמצא בפסגה ומכוון. באופן הזה מדובר "במסיבה שאינה נגמרת. כיון שאין הבדל בין המסיבות", זו דרך לדבריו של נפרסטק שמתיימרת לבטל את השארית. התופעה באה לידי ביטוי בתצורה של ריבוי מפלגות, חלקן מתקשות לעבור את אחוז החסימה, ועם קושי ברור באפשרות להמר על אב כלשהו.
המגמה השנייה בולטת דווקא בהיפוך, באמונה ובהישענות של אזרחים על מנהיג שחותר קדימה תוך ויתור על החוק כחיצוני למערכת, זה שאמור לשמור עליה. בהרצאתו הבחין נפרסטק את המסיבה הבלתי-נגמרת מזו הבלתי-נשכחת. המנסה להעמיד דימוי של מודל אב, אבל בתחום הפָנָטִיּוּת. מוכנים להקריב את עצמם בשם מה שנראה כמו שם האב, אבל לא יותר מאשר אותו אובייקט a קטנה. כלומר המודל של האב הולך רחוק מאוד, אל מעבר לחוק, כדי להמשיך, לכאורה, לקדש את קיומו.
ההתעוררות הביאה איתה גם דחיפות. מחאת המונים, נוכחת ועיקשת כבר חודשים לא מעטים, שאפשר לקרוא אותה יחד עם האמירה של מילר: "נותר בידי היחיד להמציא תפקיד חברתי והכרחיות סובייקטיבית"[2]. דחיפות סובייקטיבית זו של אין ברירה, אשר נרקמת כסוג של פתרון, יכולה גם להתפרש באמצעות המסמן – "נחיל - [3] essaim, על מנת להבהיר משהו מהאפשרות להיות אחד אחד בתוך מרחב חברתי עם כיוון משותף. מבחינתי, יש בכך מעין תשובה שמהווה כמו סמבלנט פאלי, התאגדות סביב S1 למשל, דמוקרטיה.
[1] הרצאה שניתנה במסגרת הסמינר של השדה הפרוידיאני, הרשת הלאקאניאנית – סמינר 11 של ז'אק לאקאן: ארבעה מושגי יסוד של הפסיכואנליזה. מרצה אורח: פביאן נפרסטק. הרצאה בשם: המכונה, החיה וההוויה המדברת. מאי 2023.
[2] Miller.J-M., (2002). The Unconscious is Political. Milanese Intuitions [1-2].Published in Mental 11 (2002) pp. 9-16. Edition on "Analysis in the Age of Globalization. Pp. 11
[3] [Translator’s note] Swarm” in English. The pronunciation of S1 and essaim are homophonic in French״
أعتقد أن دال "الصحوة" يجسّد شيئاً من تحول المجتمع المدني في إسرائيل من منطق الفالوس إلى منطق"ليس كل شيء".صحوة فيها شيء من الصدمة جلبت معها ظاهرتين تحدثان في الوقت نفسه سأحاول فهمهما عن طريق محاضرة فابيان ناباريستك، التي أقيمت في سمينار الحقل الفرويدياني[1] في إسرائيل يوم23 أيار.
تبرز الأولى في الصعوبة، أو انعدام القدرة، في موضعة قادة سياسيين يستطيعون أن يحملوا على عاتقهم ما هومطلوب منهم لإدارة الأزمة؛ النضال؛ الائتلاف. لا يبدو أن الصعوبة تكمن في عدم وجود أشخاص يتمتعون بالجودة الكافية والكاريزما. يقول ناباريستك أن من بين مميزات هذه المرحلة هوالاختيار بحسب الذوق الخاص، وفقاً للتلذذ الخاص، حيث يقف الموضوع a صغير على القمة موجهًا. وهكذا، نقف إبان "حفلة لا تنتهي.. إذ أن ليس هناك أي فرقٍ بين الحفلات"، وهي طريقة تزعم لإلغاء البواقي، وفقًا لناباريستك. تتجلى الظاهرة في تعدد الأحزاب، يواجه بعضها صعوبة في تجاوزنسبة الحسم، وصعوبة واضحة في إمكانية المراهنة على أبٍ ما.
أما الظاهرة الثانية فهي تبرز بكونها معاكسة، في إيمان المواطنين واعتمادهم على زعيم يتقدم إلى الأمام مهمشًا القانون كشيء خارجي عن النظام، والذي من المفترض به أن يحميه. تحدث ناباريستك في محاضرته عن الفرق بين الحفلة التي لا تنتهي والحفلة التي لا تُنسى. من يحاول تقديم صورة لنموذج أب لكن في مجال التعصب. في استعداد للتضحية بأنفسهم باسم مايبدو كاسم الأب، لكنه ليس أكثرمن الموضوع a الصغير إياه. أي أن نموذج الأب يبالغ ويذهب بعيداً، ما عبر القانون، حتى يستمر،على مايبدو، في تقديس وجوده.
جلبت الصحوة معها أيضًا شعورًا طارئًا. احتجاجًا جماهيريًا حاضرًا ومتواصلًا منذ بضعة أشهر يمكننا قراءته مع مقولة ميلر: "ما بقي على الفرد القيام به هو خلق دور اجتماعي وضرورة ذاتية".[2] الشعور الطارئ الذاتي هذا المتمثل في عدم وجود خيار، والذي ينسَج كنوع ما من الحل، يمكن تفسيره أيضًا من خلال الدال - "سرب - [3]essaim"، لتوضيح شيء ما حول إمكانية أن نكون واحداً واحداً داخل مساحة اجتماعية لها توجه مشترك. أرى بهذا إجابة ما هي بمثابة، واجهة فالوسية، الانتظام حول S1، الديمقراطية على سبيل المثال.
[1] أقيمت المحاضرة في إطار سمينار الحقل الفرويدياني، الشبكة اللاكانينية - السمينار 11 لجاك لاكان: أربعة مفاهيم أساسية في التحليل النفسي. محاضِر ضيف:فبيان نابارستيك. المحاضرة بعنوان: الآلة، الحيوان، والكينونة المتكلمة. أيار2023.
[2] Miller. J-M., (2002). The Unconscious is Political. Milanese Intuitions[1-2]. Published in Mental 11 (2002) pp. 9-16. Edition on "Analysis in the Age of Globalization. Pp. 11
[3] .[Translator’s note] Swarm” in English. The pronunciation of S1 and essaim are homophonic in French״
