שעת החירום שאנו חיים בה הפכה באופן מסוים את החירום לחרם.
הימצאות בבידוד או בהסגר משמעה היות מחוץ לשיח מבחינה זו שהשיח הוא קשר חברתי.
מהם האפקטים? בראש ובראשונה הדבר תוקף את המסגרת שכל אחד מאיתנו בנה לעצמו. במובן הזה יש לזכור את האופן שבו לאקאן מתייחס להימצאות של אדם מחוץ לשיח, כהמצאות מחוץ ליכולת המשמוע הממסגרת את התנהלותנו. הדבר מתבטא בהיעדר תחושה של טעם בחיים ולכן נותן מעוף דווקא לדחף המוות. המאוויים מתים והמחשבות ההזויות פורחות. זהו מצב משגע.
קשה להטיל חרם על וירוס. לפיכך הדרך מתהפכת ומוטל על החברה להיות מוחרמת.
קיים בעברית ביטוי מעניין "איש חרמו" המתייחס לאויב בנפש. בחברה שלנו קיים פילוג ברור שנתן את אותותיו בשלושת סיבובי הבחירות, אשר באמצעותו היה ניסיון לביזור הכוח שבמהלך עשר שנים היה בידי אדם אחד. הצימאון לכוח הוא מנוף אולטימטיבי לשחיתות, לביטול זכויות וליצירת המון הנשרך בעיוורון מוחלט אחר צליל חלילו של המנהיג. היום, כשמנסים להקים אותה ממשלה חדשה לכאורה, "ממשלת חירום", "ממשלת אחדות", החברה הישראלית ניצבת מול עובדה מוגמרת: הנצחת הכוח בידיו של אדם אחד. באופן פרדוקסלי ראש הממשלה שרוי ב-"חרם", אין לגעת בו. דבר אינו מצליח לכלול אותו בשיח החברתי, אף לא החוק, כשמשפטו על אישומים פליליים נדחה שוב ושוב ומתרבות האשמות נגד התקשורת, נגד בית המשפט העליון ועוד. גם הווירוס אינו נוגע בשלטונו, כשהוא מנהל וקובע הנחיות בתקופת המגפה במעין ריקוד סולו. כמה זמן עוד יהיה השלטון בידיו של אדם אחד? היכן ישראל הדמוקרטית? אנו ניצבים בפני מצבים מגוונים שבהם הטיעון על שמירת הדמוקרטיה פועל רק כנדמה, כסמבלנט, כשהאמת המסתתרת מאחוריו היא פעולה רודנית של צבירת כוח או ניצולו של העיקרון הדמוקרטי על חופש הבחירה, המסתיר בגידה בערכים שפעלו קודם כסיבה ומטרה.
حولّت ساعة الطوارئ التي نعيشها بشكل ما، الطوارئَ إلى مقاطعة.
يعني التواجد في العزل أو الحجر أن تكون خارج الخطاب، حيث أن الخطاب هو نوع من الرباط الاجتماعي.
ما هي تأثيرات ذلك؟ يهاجم الأمر أولا وقبل كل شيء الإطار الذي بناه كلّ منا لنفسه. وبهذا المفهوم، علينا أن نتذكر أن لاكان تعامل مع تواجد الانسان خارج الخطاب، كتواجد خارج القدرة على الانضباط التي تحدد شكل إدارة شؤوننا. ويتجلّى ذلك في انعدام الإحساس بطعم الحياة، مما يطلق العنان بالذات لدافع الموت. تموت الرغبات وتزدهر الأفكار الوهمية. وهذا وضع يستدعي الجنون.
من الصعب فرض المقاطعة على الفيروس. ولذلك تنقلب الآية وتفرض المقاطعة على المجتمع.
أحد التعابير المثيرة للاهتمام باللغة العبرية هو "איש חרמו"[1]* وهو يشير إلى العدو اللدود. هنالك انقسام واضح في المجتمع الإسرائيلي برزت تجلياته خلال الجولات الانتخابية الثلاث، وبواسطته كانت هنالك محاولة لتوزيع القوة التي كانت بحوزة شخص واحد على مدار عشر سنوات وجعلها لا مركزية. التعطش للقوة هو رافعة أساسية للفساد، وإلغاء الحقوق، وخلق جمهور مجرور بشكل أعمى تماما خلف نغمات معزوفات القائد. اليوم، عند محاولة تركيب تلك الحكومة التي من المفترض أن تكون جديدة، "حكومة طوارئ" أو "حكومة وحدة"، يقف المجتمع الإسرائيلي أمام حقيقة ناجزة: إدامة السلطة في يد شخص واحد. المفارقة هي أن رئيس الوزراء موجود في "حظر"، ومن الممنوع لمسه. لا ينجح أي شيء من أن يدرجه في الخطاب الاجتماعي، ولا حتى القانون، بالوقت الذي يتم معه تأجيل محاكمته لاتهامه بمخالفات جنائية مرة تلو الأخرى وحيث تكثر الاتهامات ضد الإعلام، والمحكمة العليا، والمزيد. حتى الفيروس لا يمس حكمه، بينما يدير هو الأمور ويحدد التوجيهات في فترة الوباء بنوع من أنواع الرقص المنفرد. إلى متى سيبقى الحكم في يد رجل واحد؟ أين هي إسرائيل الديمقراطية؟ نحن نقف أمام أوضاع متنوعة يعمل فيها ادعاء الحفاظ على الديمقراطية كظاهر للأشياء، أو واجهة، بينما الحقيقة المستترة من خلفه، هي نشاط استبدادي لجمع وزيادة القوة أو استغلال مبدأ حرية الانتخاب الديمقراطي، والذي يخفي وراءه خيانة بالقيم التي عملت في السابق كمسبب وكهدف.
*[1] أي "رجل قدحرمته أو قاطعته" (م)
